AD: Onterecht taboe op lichaamssappen
Onterecht taboe op lichaamssappen: ‘Wat is er mooier dan elkaars kinderen de borst geven?’.
Hans van Zon, 20 mei 2023
Lichaamssappen, van zweet tot urine, zijn olie en smeersel voor het menselijk lichaam. ,,We kunnen niet zonder, maar we gaan er moeizaam mee om’’, zegt historicus Ruben Verwaal.
Je mag gerust van de vloeibare mens spreken. Hij bestaat voor zo’n 80 procent uit water en zijn lichaamssappen spelen een cruciale rol in zijn voortbestaan. ,,Voorbeelden te over’’, zegt Ruben Verwaal (37), historicus en conservator bij het Erasmus MC in Rotterdam. ,,Zonder speeksel en maagsap kun je je eten niet doorslikken en verteren. Zonder sperma en vaginaal vocht geen voortplanting. Zonder stolling van het bloed geen genezing van wonden. Zonder zweet geen afkoeling van het lichaam.’’
Het bestaan van alle lichaamssappen zal ook niemand ontgaan. ,,Ons lichaam is zo lek als een mandje: het zweet, spuugt, poept, piest, bloedt en spuit’’, aldus de historicus. Verwaal dook in de geschiedenis van de vloeibare mens om het belang van al dat vocht te onderstrepen. ,,Lichaamssappen zijn veel belangrijker dan we denken. Neem de ontsmettende kracht van oorsmeer. De wetenschap heeft aangetoond dat het antiseptisch is, zelfs veelvoorkomende bacteriën als H.influenza kan uitroeien. En toch blijven we oorsmeer vies vinden omdat we met ons hart iets heel anders voelen. Dat maakt het zo fascinerend. Wetenschappelijke kennis leidt lang niet altijd tot meer begrip.’’
Tegelijkertijd komt de conservator tot de conclusie dat lichaamssappen vaak taboe zijn. ,,Met de beschrijving van lichaamssappen kun je de mens een spiegel voorhouden. Dan blijkt dat hij een hele moeilijke relatie heeft met zijn eigen lichaamssappen. Ze roepen schaamte, verlegenheid en walging op. Ze zijn algauw misplaatst en daarmee aanstootgevend.’’
In zijn onderzoek, dat resulteerde in het boek ‘Bloed, zweet en tranen’ (Uitgeverij Thomas Rap), heeft Verwaal zich beperkt tot tien lichaamssappen. Van zweet tot tranen. ,,Ik heb moeten kiezen. Het is onmogelijk ze allemaal te behandelen. Ik beschrijf de vloeistoffen die met een zekere regelmaat naar buiten komen en waar we iets van vinden. Lichaamssappen die het meest storend zijn en dankzij hun sociale, culturele betekenis een geschiedenis hebben. Dat kun je van bijvoorbeeld alvleeskliersap niet zeggen.’’
Video bekijken en verder lezen? Bekijk de oorspronkelijke publicatie op AD.nl
Het boek Bloed, zweet en tranen is vanaf nu te lezen.