Bloed, zweet en tranen: Een geschiedenis van de vloeibare mens

Nieuw boek nu verkrijgbaar

Ruben Verwaal, Bloed, zweet en tranen: Een geschiedenis van de vloeibare mens (Amsterdam: Thomas Rap, 2023).

Het menselijk lichaam is zo lek als een mandje. Het zweet, spuugt, piest, poept, bloedt en spuit. Juist die vloeibaarheid is essentieel voor ons leven en voor onze gezondheid. Zonder speeksel kunnen we ons eten niet doorslikken en verteren, zonder stollend bloed geen helende wonden, zonder vaginaal vocht en sperma geen voortplanting. Toch hebben we een problematische verhouding met onze lichaamssappen. Zo vinden we pus, zweet en urine al snel vies en onhygiënisch. Maar dat is niet altijd zo geweest. Hoe is dat zo gekomen?

Inhoudsopgave

Inleiding

1. Zweet
2. Speeksel
3. Oorsmeer
4. Bloed
5. Menstruatiebloed
6. Pus
7. Urine
8. Zaad
9. Melk
10. Tranen

Noten
Verantwoording
Dankwoord

Recensies

Bloed, zweet en tranen is een met vaart en humor geschreven boek over de transpirerende, druppelende, spuitende mens.

~ Elias van der Plicht, “De druppelende, spuitende mens”, Trouw, 20 mei.

Fascinerend boek … het verbreedt hoe we naar geschiedenis kijken. Bloed, zweet en tranen zoomt in op zaken waar we eigenlijk nooit bij stilstaan maar waar je, als je er goed naar kijkt, veel van leert: hoe mensen in het leven staan, wat ze belangrijk vinden, hun angsten, hun hoop.

~ Historische boeken met Sanne Frequin, OVT, NPO Radio 1, 7 mei.

Bloed, zweet en tranen behandelt in tien lichaamssappen in tien hoofdstukken, waarbij telkens weetjes worden verteld, het ene al verrassender dan het andere.

~ Kristien Hemmerechts, “Van moekeszalf en urinetherapie”, De Standaard, 22 april.

Ondanks het gebrek aan pis, kots en pus in de museale collecties levert Verwaal een leerzaam inkijkje op in het door de eeuwen veranderende perspectief op de omgang met onze lichaamsvochten.

~ Peter de Brock, “‘Bloed, zweet en tranen’: Ode aan onze lichaamssappen”, Het Parool, 15 april; HUMO, 24 april.

 Nog meer recensies

• Leo van Bergen, “De vloeibare mens”, Medisch Contact, 19 oktober.
• Wies Groeneveld, “Een Uitgelezen kans”, De Vlaardinger, 14 juli.
• Frank Poosen en Joos Meesters, “Over oude mannen die melk van jonge vrouwen zuigen, sperma dat niet verspild mocht worden en een bloedbad bij de kapper”, Nieuwsblad, 28 mei.
• Wouter Schreuder, “Bloed, zweet en tranen: kruisvocht in spijkerbroek”, New Scientist, 15 mei.
• “Ruben Verwaal, Bloed, zweet en tranen”, Hic et Nunc, 14 mei.
• Wim Daniëls, “Leest als een trein”, Max Magazine, mei, p. 28.
• Joos Meesters, “Speeksel tegen aambeien, urine als oogwater: de geschiedenis van onze lichaamssappen”, Het Belang van Limburg, 30 april.
• Dirk Leyman, “Van ‘De uitvinder’ tot ‘Bloed, zweet en tranen’: deze vijf boeken zijn uw leestijd waard”, De Morgen, 22 april.

Interviews in kranten & magazines

• Soraya Schachtschabel, “Lapje voor het bloeden: hoe maandverband eeuwenlang voor het oog verborgen bleef”, Quest, augustus 2023.
• Hans van Zon, “‘Ons lijf is zo lek als een mandje'”, AD, 20 mei.
• Barbara Debusschere, “‘Vrij stromend bloed, zweet en ander lichaamssap was vroeger heel gewoon’: een kleine geschiedenis van onze lichaamssappen”, De Morgen, 11 mei.
• Joke Van Caesbroeck, “Rouwtriptiek van Catharina de’ Medici”, De Standaard, 29 april.
• Carlijn Vis, “Zullen we het over oorsmeer hebben?” NRC Handelsblad, 21 april.

Interviews op Radio & TV

• De wereld van Sofie, VRT Radio 1, 21 juni.
• Voorproevers, VRT Radio 1, 1 juni.
• Opium, NPO Radio Klassiek, 15 mei.
• Chris Natuurlijk, Radio Rijnmond, 22 april [begint bij 42’05”].
• Studio Erasmus, Erasmus Universiteit Rotterdam, 18 april [met ondertiteling].
• Nieuwsweekend, NPO Radio 1, 15 april.
• Tijd voor MAX, NPO 1, 13 april.
• Spijkers met Koppen, NPO Radio 2, 8 april.