Geboortjekaartjes
Wanneer zijn we begonnen met het eerste geboortekaartje? Vandaag interviewde Bureau Kijk in de Vegte me als nieuwe conservator posthistorie om antwoord te geven op deze prangende vraag… Luister hier het fragment terug:
Vanaf wanneer begon men met het sturen van geboortekaartjes?
Tegenwoordig is het makkelijker dan ooit om met je vrienden en familie contact te houden. Toch willen ouders een geboortekaartje sturen. Wanneer is eigenlijk het eerste geboortekaartje verstuurd?
Geboortekaartjes zoals we ze nu kennen lijken vooral 20e eeuws te zijn. Mensen stuurden elkaar natuurlijk al heel lang brieven waarin ze ook een geboorte aankondigden, maar dit was vaak onderdeel van een langere brief met familie-updates. Het oudste geboortekaartje in het Museum voor Communicatie komt uit 1900. Geen plaatje, geen foto, maar puur een feitelijke mededeling: “Wilhelmina. De Heer en Mevrouw Duijnstee-Gilissen, hebben de eer U kennis te geven van de geboorte eener dochter. Den Haag, 17 September 1900.”
Na de Eerste Wereldoorlog brengen uitgevers geboortekaartjes op de markt en groeit het uit tot een traditie. In 1918 bijvoorbeeld schrijft de Arnhemse Courant dat uitgever W. de Boer in Bussum iets nieuws brengt, namelijk een serie geboortekaartjes, ontworpen door Henri Verstijnen. Verstijnen was een veelzijdig kunstenaar, grafisch ontwerper en illustrator, beroemd vanwege de dieren cartoons in de Groene. Zoals de krant rapporteerde: “Dit artikel is hier nog onbekend, doch is in het buitenland, met name in Amerika zeer in zwang. Wellicht zullen deze aardige, keurig uitgevoerde kaartjes zich ook een plaatsje in onze samenleving veroveren.” En dat deden ze!
In 1918 waren geboortekaartjes dus nog een nouveauté. Deze kaartjes waren voorgedrukt, met op de voorkant een open ruimte waar je de naam van de pasgeborene op kon schrijven. Aan de binnenkant konden de ouders meer informatie kwijt. In de jaren 1920 beginnen de kranten vol te lopen met advertenties door uitgevers voor het drukken van verlovings-, visite-, adres- en geboortekaartjes, “tegen billijke prijzen”.
De kaartjes verschillen enorm door de tijd heen, zowel qua tekst als qua vormgeving. Ze waren ooit klein, tegenwoordig erg groot en kleurrijk. Vanaf 1930 zijn er veel plaatjes, met name dieren. Ook fototjes van broertjes en zusjes die in de wieg kijken. In de jaren 90 wordt men wel heel creatief. Een kaartje in de vorm van een krant: groots nieuws, wel 8 pond e.d. Ook rijmpjes zijn populair, zoals “Wil je vingertjes komen tellen, vergeet dan niet even te bellen” of “10 vingertjes, 10 teentjes, alles erop en eraan, staan klaar om na 9 maanden in mama’s buik op ontdekkingsreis te gaan”.
Maar zoals bij elke traditie zijn er ook traditionele ontwerpen. De Oud-Hollandse kaartjes van dik papier met een blauw of roze strikje in blauw blijft tot de dag van vandaag terugkomen.
In het nieuwe Museum voor Communicatie zijn allerlei historische geboortekaartjes te bewonderen. Komt dat zien!