Inhouden & uitscheiden / Retention & Excretion

Tegelijk met de tentoonstelling verscheen de twee-talige publicatie Gelukkig Gezond! Histories of Healthy Ageing, red. Rina Knoeff (Groningen: Barkhuis, 2017).

Zoals de achterflap leest: Het kan tegenwoordig bijna niet verantwoorder. We gaan naar fitness en eten superfoods; we doen power naps en zijn ‘into mindfulness’; onze badkamers zijn kleine wellnesscentra en we zoeken frisse lucht in speciaal aangelegde groene zones. Maar is dit eigenlijk wel een nieuwe trend? Gelukkig Gezond! laat zien dat een gezond, gelukkig en lang leven een eeuwenoude droom is. Sinds de oudheid is een gezonde levensstijl verbonden met zes klassieke gedrags- en omgevingsfactoren: klimaat, dieet, lichaamsbeweging, slaappatronen, detox en emotionele balans. De geschiedenis van deze factoren tot op de dag van vandaag vormt de rode draad van dit rijk geïllustreerde boek.

Mijn hoofdstuk beschrijft de rol van de lichaamssappen in de geschiedenis van gezondheid. Hierbij de inleiding.

Inhouden en uitscheiden

“Het zweet en spuugt, pist en poept, het menstrueert, ejaculeert en geeft melk. Sinds de antieke Oudheid hebben artsen al door dat het menselijk lichaam alles behalve solide is en veeleer gezien moet worden als een lekkend vat. Het uitscheiden van afvalstoffen als urine en het doorgeven van voeidingsstoffen als moedermelk geven aan dat de non-naturale van inhouden en uitscheiden een essentieel onderdeel vormde van het gezonde lichaam door de eeuwen heen. Door afscheiding raakt het lichaam de kwalijke stoffen kwijt die niet tot de natuurlijke essentie van het lichaam behoren. Maar mensen vreesden ook voor een teveel wegvloeien van lichaamssappen en daarmee het verlies van vitale krachten. Om deze reden was een juiste belans tussen inhouden en uitscheiden een belangrijke sleutel tot gezondheid.

In wat volgt komt eerst het gezonde uitscheiden en inhouden van sperma en het teelvocht aan de orde. Daarna kijken we naar urine en ontlasting ter illustratie van het ongezonde vasthouden. Het voorbeeld van melk illustreert hoe verwant de twee non-naturalia van inhouden en uitscheiden en eten en drinken verwant aan elkaar waren. Ten slotte gaat het over de eeuwenoude en meest toegepaste therapie om de balans te herstellen: het aderlaten.”