Virale kwesties
Verwaal, Ruben E., and Jacques van der Linden. ‘Virale kwesties: HIV/AIDS in de universitaire pers van Rotterdam.’ In De stem van de universiteit, redactie door Ab Flipse, Dorien Daling en Annelies Noordhof-Hoorn, 121–140. Hilversum: Verloren, 2024.
In deze bijdrage onderzoeken wij wanneer en hoe de besmettelijke ziekte HIV/AIDS aandacht kreeg in de Rotterdamse universitaire pers in de jaren tachtig en negentig en welke nieuwswaarden daaraan ten grondslag lagen. Deze vragen beantwoorden we aan de hand van een analyse van het universitaire weekblad Quod Novum van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Dit is een interessante casus, omdat deze inzicht geeft in berichtgeving over een epidemie door en voor een kleine lokale gemeenschap (een universiteit) en door en voor mensen die betrokken zijn bij het onderzoeken en behandelen van de epidemie (academici en zorgverleners), in dit geval in de Nederlandse stad waar de HIV/AIDS-epidemie na Amsterdam het hevigst woedde.
We betogen dat anders dan nationale kranten, die met name over recente gebeurtenissen berichtten, academische bladen zoals Quod Novum een meer reflecterende en agenderende functie vervulden ten aanzien van de epidemie. Het eerste deel van dit hoofdstuk schetst de context en bespreekt de vraag in hoeverre de Rotterdamse universitaire pers onafhankelijk en kritisch was. Het tweede deel gaat in op de inhoud van Quod Novum. Na een bespreking van de methode van Traquina volgt een systematische analyse van de metadata van alle artikelen over HIV/AIDS die in het blad verschenen. Dit maakt het mogelijk conclusies te trekken over de verschillen, met name over de vraag of de universitaire pers, anders dan de landelijke, minder gericht was op ‘gebeurtenissen’ of ‘laatste ontwikkelingen’ die in het teken staan van actualiteit en nieuwigheid, en meer op ‘kwesties’ die niet gedefinieerd zijn in tijd en ruimte.
De stem van de universiteit: Universitaire pers sinds de late negentiende eeuw
Sinds de jaren zeventig van de twintigste eeuw kennen Nederlandse universiteiten kranten met redacties van professionele journalisten. Ze brengen nieuws over wat de universiteit, medewerkers en studenten raakt, en bieden een platform voor opinie en debat. De onafhankelijkheid van deze media lijkt in toenemende mate onder druk te staan. Toch ging de ontwikkeling van de universitaire pers vanaf het begin gepaard met spanningen. Welke rol speelden studentenbladen en universiteitsbrede voorlopers van de onafhankelijke kranten? Hoe veranderden de functie, inhoud, vorm en doelgroep van universiteitsbladen? En hoe verhielden deze veranderingen zich tot de tranformaties van de universiteit sinds de late negentiende eeuw? Deze bundel biedt een historisch perspectief op de universitaire pers als stem van de academische gemeenschap.
Zie: Uitgeverij Verloren